Stichting Musica in Scena

La Tragedia di Claudio M

een jaar uit het leven van Claudio Monteverdi

Over de opera

Context

Cast

Tickets

Over de opera

Claudio Monteverdi leeft weer - niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk. Hij heeft het einde van zijn 450ste herdenkingsjaar afgewacht om zich nu in zijn eigen woorden tot ons te richten. Bovendien zijn ook de mensen waar hij destijds mee werkte weer even springlevend!

In de muziektheaterproductie La Tragedia di Claudio M is het publiek getuige van een rampjaar uit het leven van de componist. Het jaar begint met de dood van zijn vrouw Claudia (zijn eigen Euridice), en eindigt met de ontdekking van opera als samensmelting van muziek en theater in L’Arianna. De dramatische momenten staan in schril contrast met de commedia dell’arte-taferelen van het gezelschap I comici fedeli dat keer op keer zijn pad doorkruist.

Download Synopsis als PDF 

Alles uit de voorstelling is waargebeurd, precies zoals dat een echte revival betaamt. Maar, het is zeker geen reconstructie, want we zijn hier getuige van een scheppingsproces. Dat is beter voelbaar, omdat er nu - net als 400 jaar geleden - nieuwe muziek ontstaat op de fundamenten van oude meesterwerken.

Hoewel Monteverdi slechts de opdracht heeft om het publiek te vermaken met een nieuwe opera, blijft hij weerbarstig doorzoeken totdat hij zíjn waarheid vindt (die wij nu kunst noemen). We worden ons deze nog altijd actuele tegenstelling bewust omdat we het verschil tussen het amusement en de door het leven getekende diepgang van heel dichtbij mogen meemaken.

Context

“... la brevità del tempo fu cagione ch’io mi riducessi quasi alla morte nel scrivere l’Arianna.” - 1 Maggio 1627
“...het gebrek aan tijd was de rede dat ik me bijna heb doodgewerkt bij het schrijven van de Arianna.” - 1 mei 1627

Het lijkt overdreven, maar na tien jaar keek Monteverdi nog steeds met huiver terug op het meest dramatische jaar van zijn leven.

Dat zwarte jaar volgend op het grote succes van zijn Orfeo in februari 1607, werd uitgangspunt voor een operaproject, waarin de mens Monteverdi tot leven wordt gewekt. Zijn 127 bewaard gebleven brieven, waarin hij vaak verrassend direct uit de hoek komt en getuigt van gevoel voor humor en drama, geven de acteur een stem. Zijn tegenspelers zijn de belangrijkste zangers die hem dat jaar omringden. En uiteraard twee kwelgeesten die hem opjoegen, intellect en macht.

Francesco Rasi, tenor en eerste Orfeo, maar ook Theseus, Apollo en Bacco;
Caterina Martinelli, 17 jarige zangeres, die furore had moeten maken als Arianna maar sterft na de uitvoering van Da Gagliano’s Dafne;
Virginia Ramponi Andreini, actrice die uiteindelijk met haar uitvoering van Arianna een nieuw tijdperk zou inluiden en een startpunt vormde voor opera als totaaltheater;
Giovanni Maria Artusi, clericus en criticus die in zijn boek uit 1600 over de imperfectie van de moderne muziek Monteverdi’s madrigalen als voorbeeld neemt voor de dwalingen van de nieuwe componisten;
Eleonora de Medici, hertogin van Mantua en vrouw van Vincenzo Gonzaga. Zij neemt een aantal beslissingen die de loop van de muziekgeschiedenis blijvend zouden beïnvloeden.

De historische figuren krijgen een extra lading door hun relatie tot Monteverdi en de rol die zij speelden in het jaar van beproeving.
Geheel in de stijl van zijn tijd krijgen deze personen voor Claudio de betekenis van allegorieën, die een reflectie vormen van zijn innerlijk leven. Mythologie en realiteit wisselen elkaar af in zowel fictie als ervaring, te beginnen bij de fatale beslissing van Orpheus om achter zich te kijken voordat hij de Hades had verlaten. Vanaf dat moment veranderen de vijf personages regelmatig van gedaante waardoor niet meer zeker is of Monteverdi hallucineert of dat de gebeurtenissen toch werkelijk plaatsvinden.
Een aan het hof van Mantua verblijvend gezelschap van Commedia dell’Arte acteurs, I Comici fedeli staat onder leiding van Virginia’s echtgenoot Giovanni Battista Andreini, de Molière van zijn tijd. De comici komen als plaaggeesten uit de Hades mee met Orpheus en doorkruizen vervolgens in allerlei gedaantes het pad van de Monteverdi en beïnvloeden zo telkens opnieuw het verloop van de opera. Tot een dramatische ontknoping aan het einde definitief zijn lot bezegelt.

Cast

libretto and concept Johannes Boer
music Monteverdi, Gagliano, Gastoldi and composers collective: Cornelis de Bondt, Ivan Renqvist Babinchak, Nikos Kokolakis, Cristiano Melli, Renán Zelada
stage director Nynke van den Bergh
costume & stage design Manuel Wittazscheck

Vocalists

Davide Dolores Claudio Monteverdi
Francesca Biliotti Verità / Eurydice / Arianna / Virginia Andreini
Raffaele Giordani Vanità / Orfeo / Teseo / Franceso Rasi
Rosalyn Stürzer Piacere / Amor / Dafne / Caterina Martinelli
Franciska Dukel Potere / Eleonora de Medici
João Paixão Ragione / Dedalo / Artusi / Ottavio Rinuccini

I comici fedeli - Commedia dell’arte ensemble

Agata Garbuio
Arianna Adonnizio
Claudio Colombo
Davide Falbo
Marlon Zighi Orbi
Meredith Airò Farulla

Musica in Scena ensemble

Rebecca Huber violino
Emma Williams violino
Pietro Battistoni violino
Johannes Boer viola da gamba
Israel Castillo viola da gamba
Yussif Barakat double bass
Andrea Gavagnin cornetto & countertenor
Matthijs van der Moolen trombone
Mattia Petrogalli bass trombone
Regina Albanez teorbo / guitarra
Edoardo Vaolorz cembalo / organo